Objavljen Spisak zabranjenih sredstava za 2024. godinu

WADA je objavila novi Spisak zabranjenih sredstava za 2024. godinu, koji počinje da važi od 1. januara 2024., i sažetak izmjena u odnosu na Spisak iz 2023. godine.

Spisak zabranjenih sredstava je jedan od osam međunarodnih standarda koji su obavezni za sve potpisnice Svjetskog antidoping kodeksa. Ona označava koje su supstance i metode zabranjene na takmičenju i van takmičenja a koje u pojedinim sportovima.

Za pripremu Spiska zabranjenih sredstava, WADA svake godine sprovodi opsežan postupak konsultacija koji uključuje kvalifikovane stručnjake iz područja nauke i medicine iz cijelog svijeta. Ovaj postupak omogućuje sticanje uvida u naučna istraživanja i utvrđivanje najnovijih trendova dopinga kako bi se osiguralo da se svaka nova ili postojeća supstanca ili metoda koja ispunjava kriterijume za dodavanje na Spisak uzme u obzir radi zaštite zdravlja sportista i integriteta čistog sporta u cijelom svijetu.

Za potrebe potpunijeg informisanja korisnika stranice Komisije, uz Spisak objavljujemo i  sažetak glavnih izmjena Spiska sa objašnjenjima, i monitoring program za 2024. godinu. Sva tri dokumenta se mogu pronaći u dijelu DOKUMENTA. Ovi dokumenti su dostupni na internet stranici Komisije na engleskom jeziku, kao i na internet stranici WADA:

• https://www.wada-ama.org/sites/default/files/2023-09/2024list_en_final_22_september_2023.pdf
• https://www.wada-ama.org/sites/default/files/2023-09/2024list_explanatory_list_en_final_22_september_2023.pdf
• https://www.wada-ama.org/sites/default/files/2023-09/2024_list_monitoring_program_en_final_22_september_2023.pdf

SAŽETAK GLAVNIH IZMJENA I OBJAŠNJENJA UZ LISTU ZABRANJENIH SREDSTAVA ZA 2024. GODINU

Tramadol će biti zabranjen na takmičenju

Od 1. januara 2024., tramadol je zabranjen na takmičenju* u klasi S7. Narkotici. Podaci su ukazali na značajnu upotrebu tramadola u sportu, a istraživačke studije koje je finansirala WADA, potvrdile su potencijal tramadola da poboljša sportske performanse, ali i njegov potencijal da negativno utiče na zdravlje sportista zbog svojih opioidnih svojstava.

*Na takmičenju se odnosi na period koje počinje u 23:59 na dan prije takmičenja u kom sportista treba da se takmiči pa do kraja tog takmičenja i procesa prikupljanja uzoraka koji se odnosi na to takmičenje.

WADA može da odobri alternativne definicije za određene sportove.

Doniranje krvne plazme putem plazmafereze biće dozvoljeno

Donacija plazme plazmaferezom** koja se izvodi u registrovanom centru za transfuziju sada je dopuštena i ne zahtijeva terapijsko izuzeće (TUE). Prethodno je plazmafereza bila zabranjena pod M1. Manipulacija krvlju i krvnim sastojcima, jer se krvni sastojci uklanjaju i zatim ponovno uvode u kardiovaskularni sistem. Međutim, doniranje plazme ili komponenti plazme plazmaferezom od strane sportiste u službeno registrovanoj ustanovi za transfuziju krvi više nije zabranjeno, dopuštajući sportistima da doniraju iz humanitarnih ili drugih ličnih razloga.

Sportisti mogu donirati punu krv ili plazmu plazmaferezom bez potrebe za TUE. U takvim je situacijama najbolje voditi evidenciju, uključujući datume i lokacije svojih donacija, u slučaju da se zatraži bilo kakva medicinska dokumentacija.

**Plazmafereza je terapijska intervencija koja uključuje vantjelesno uklanjanje, vraćanje ili izmjenu krvne plazme ili komponenti. Temeljni mehanizam ovog postupka postiže se ili centrifugiranjem ili filtracijom pomoću polupropustljivih membrana.

Razdoblje ispiranja za rektalno primijenjene glukokortikoide

Sportisti koji treba da koriste glukokortikoide rektalnim putem van takmičenja sada mogu slijediti objavljene smjernice kako bi znali kada da prestanu da ih koriste prije takmičenja ili kako bi odredili vremenski okvir u kojem bi zatražili TUE. Razdoblje ispiranja za sve glukokortikoide primijenjene rektalnim putem je tri dana, osim za triamcinolon (diacetat ili acetonid), za koji je potrebno 10 dana. U suštini, ako sportista samo treba da koristi rektalne glukokortikoide van takmičenja, trebao bi da prestane da koristi ljekove tri dana prije takmičenja, ili 10 dana prije takmičenja za triamcinolon diacetat ili acetonid. Ako se propisana upotreba dogodi unutar tri dana od takmičenja, tada se sportistima savjetuje da zadrže svu medicinsku dokumentaciju u slučaju da je potreban TUE.

Monitoring program

Supstance navedene u Monitoring programu nisu zabranjene. WADA akreditovane laboratorije analiziraju određene farmakološke supstance kako bi procijenile obrasce upotrebe, ali sportisti neće biti sankcionirani zbog korištenja takvih supstanci. Za 2024. godinu su dodati tapentadol i dihidrokodein kako bi se pratili obrasci upotrebe tokom takmičenja, a semaglutid (analog GLP-1) dodat je kako bi se ispitala prevalenca upotrebe u sportu.

Lista zabranjenih sredstava

Lista zabranjenih sredstava predstavlja međunarodni standard koji donosi Svjetska antidoping agencija – WADA (World Anti-doping Agency) najmanje jednom godišnje još od 2004. godine.

Značaj postojanja i objavljivanja Liste jeste, između ostalog, da se sportisti, kao i njihovo pomoćno medicinsko osoblje, upoznaju sa tim koje supstance su zabranjene, čije prisustvo u uzorku sportiste (urin ili krv) povlači moguće odgovarajuće zdravstvene i pravne posljedice po sportistu, njegovu karijeru i njegovo osoblje.

U poglavljima Liste se nalaze razvrstane supstance, kao i metode prema grupama čija je primjena zabranjena samo na takmičenju, na takmičenju i izvan takmičenja, te one čija je primjena zabranjena u pojedinim sportovima.

Takođe, određene supstance su označene kao „specifične“ čime se ukazuje na mogućnost da je njihovo unošenje bilo nenamjerno ili bez svrhe poboljšanja performansi sportiste. Navedena podjela je uspostavljena zbog različitih pravnih implikacija na sportistu (što tačnijeg određivanja individualne odgovornosti).

Liste zabranjenih supstanci možete pronaći u dijelu DOKUMENTA.